Sinds de verkiezingen van 2012 zijn in 87 gemeenten de belastingen verhoogd, of zo'n 28 procent, op de eerste plek in gemeenten waar Groen en SP.A de plak zwaaien. Zes procent van de besturen verlaagde hun tarieven. Tegelijkertijd is op veel plekken ook de dienstverlening duurder geworden.
In 87 gemeenten verhoogde het bestuur sinds 2012 - de datum van de laatste lokale verkiezingen - ofwel de tarieven voor de aanvullende personenbelastingn ofwel de opcentiemen op onroerende voorheffing, ofwel allebei. Het gaat over 28 procent van de gemeenten. In 19 gemeenten of 6,17 procent gingen de belastingen omlaag.
Is dat cijfer van 28 procent nu veel of weinig? Weinig, denkt Jan Leroy van de VVSG. "De basisboodschap is toch dat de meerderheid van de gemeenten, ondanks de moeilijke budgettaire situatie de tarieven op hetzelfde peil heeft gehouden."
Om te zien of de belastingen ook in uw gemeenten verhoogd zijn - of verlaagd, want dat kan ook - kunt u de kaarten aanklikken.
Duurdere dienstverlening
Toch is er ook een grote kanttekening te zetten bij de cijfers. De VVSG heeft geen zicht op de tarieven voor de dienstverlening. De prijzen voor het zwembad bijvoorbeeld, of de kost van een vuilniszak, of de huur van een zaal.
Ook dat kan gezien worden als een verkapte vorm van belastingen. "We weten wel, zonder daarover exacte gegevens te hebben, dat veel gemeenten in 2013 en 2014 de tarieven voor allerlei verstrekte diensten hebben verhoogd, nadat die vaak lang niet waren aangepast. Het ging soms om een pure indexering, soms ook om meer."
Welke partijen verhogen de belastingen?
Interessant om zien is welke coalities besturen in de gemeenten.
Blijkt dat gemeenten waar Groen mee bestuurt het vaakst de belastingen verhoogd zijn, gevolgd door SP.A. Maar ook N-VA en Open VLD - de antibelastingpartijen bij uitstek - aarzelen niet om het wapen van hogere belastingen in te zetten.
Partij bestuursdeelname belastingen verhoogd in percentage
Groen 64 gemeenten 18 gemeenten 28,1 %
SP.A 116 gemeenten 31 gemeenten 26,7 %
CD&V 219 gemeenten 58 gemeenten 26,4 %
N-VA 124 gemeenten 27 gemeenten 21,8 %
Open VLD 136 gemeenten 26 gemeenten 19,1 %
Ondertussen gaat het nog altijd niet goed met de financiën van de gemeenten, ook al omdat ze kampen met de kwalijke effecten van een aantal Vlaamse maatregelen. Zo kost de geschrapte fiscale compensatie voor materiaal de gemeenten 50 miljoen per jaar. En wellicht zal ook de asielcrisis de gemeenten - de OCMW's - handenvol geld kosten.
Investeringen dalen
De problemen blijken duidelijk uit de investeringen die de gemeenten doen: die gaan in dalende lijn. In 2013 lagen ze op 1.620 miljoen euro, of 220 miljoen minder dan in 2012. Voor 2015 zullen de gemeentebesturen wellicht afklokken op 1.500 miljoen, nog minder dus.
Leroy: "We hebben momenteel niet de indruk dat de investeringen in 2015 en 2016 al fors gaan hernemen, wat ook blijkt uit de klachten van bijvoorbeeld de aannemers en wegenbouwers over een gebrek aan opdrachten vanuit de publieke sector, en dus ook de gemeenten."
En toch is er, tot slot, ook beter nieuws. Met de personeelsuitgaven gaat het de goede kant op, een rechtstreeks gevolg van de lage inflatie en de indexsprong, waardoor de lonen minder snel stijgen.
Maar zijn er dan ook weer meer jobs? Leroy: "We hebben niet de indruk dat de gemeenten al weer volop aan het aanwerven zouden zijn. Besturen blijven zeer kritisch om mensen die de organisatie verlaten te vervangen." (vrt)
